O misterioso comportamento adolescente
“A xuventude actual ama o luxo, é maliciosa, está malcriada, ten pésimos modais, despreza a autoridade e non ten respecto algún polos seus maiores. Os mozos de hoxe en día son uns tiranos, que non se levantan cando entra un ancián, están sempre dispostos a responder aos seus país e se compracen en faltar ao respecto aos seus mestres”.
Así é como Sócrates definía no século IV a.C. aos adolescentes da súa época. Pasou moito tempo desde aquilo, pero sorprende a rabiosa actualidade da cita e como esta se axusta á descrición que adoitamos escoitar sobre os mozos.
Os adolescentes hoxe en día non son peores que os de antes, nin mellores que os que están por vir. Simplemente é a nosa perspectiva a que fai que sexa difícil comprendelos e favorece que teñamos unha visión distorsionada e negativa dos mozos adolescentes.
A adolescencia é un período que vai xeralmente desde os 10/12 anos até os 19/21. Son cifras orientativas, porque o seu comezo e final é diferente para cada individuo. É unha etapa chea de cambios biolóxicos, psicolóxicos, sexuais e sociais.
- Cambios físicos e madurez sexual: É este un período delicado para ambos sexos, polos cambios que experimentan os seus corpos. Pero sobre todo é especialmente complicado para algunhas mozas que teñen unha menstruación algo máis precoz e comezan a desenvolverse antes fisicamente, xa que isto fainas parecer máis maiores. A pesar da súa apariencia, seguen sendo nenas e precisan o noso apoio.
- Cambios psicolóxicos e sociolóxicos: Van empezando a integrarse en sociedade e cambia a súa maneira de pensar. Comezan a ter as súas propias ideas e a nosa labor pasará por animalos a ser cada vez máis independentes, o que será de gran axuda no futuro.
Todos estes cambios están moi ligados aos cambios hormonais, que tamén están estreitamente relacionadas cos cambios emocionais que viven os adolescentes, en especial a agresividade no rapaz e os problemas de autoimaxe nas nenas.
Dentro das familias adoita ser unha etapa de conflitos na que os mozos tratan de buscar o seu lugar e van gañando o seu espazo pouco a pouco, desenvolvendo a súa propia identidade. As normas establecidas no fogar xa non lle son de utilidade e haberá que renegociar e pactar as normas e ir reforzando comportamentos maduros.
Para a maioría dos pais é unha etapa de crise profunda, pero cunha correcta orientación pode ser unha época moi enriquecedora para todos, pais e fillos. A estabilidade e a madurez que alcancen nesta época vailles ser enormemente útil na súa vida como adultos. Por esta razón é importante permitirlles expresar as súas opinións, escoitalos e orientalos, comprendelos e tratalos con moita paciencia e cariño. En moitas ocasións non necesitan respostas, só sentirse escoitados.
- A adolescencia como crise: A adolescencia é unha crise de fonda raíz emocional e marcada ambivalencia entre a polaridade dependencia-independencia, na que se dan un conxunto de novas necesidades e unha revisión crítica da visión que temos de nós mesmos, que dará como resultado a construción da nosa propia identidade.
- A adolescencia como busca: Cando somos nenos aceptamos as imposicións en canto ao que facemos ou como nos comportamos, pero ao chegar a adolescencia seleccionamos o que podemos e queremos incorporar como propio.
- A adolescencia como oportunidade: O adolescente porá nunha balanza modelos e valores, terá en conta o seu criterio e os seus gustos e eliminará todo aquilo que non teña suficientemente asimilado, rompendo co que lle resulte molesto. Esta será a porta de entrada a un futuro máis construtivo e enriquecedor, integrando o pasado co que está por vir.
Hai tres aspectos principais que fan da adolescencia unha etapa brillante:
- A creatividade: Na adolescencia os nosos impulsos descontrólanse e buscamos experimentar sen ter unha conciencia clara do risco nin dos límites. Este desaxuste contribúe ao xurdimento de ideas creativas, sen limitacións racionais, que poden ofrecer unha visión nova e fresca ás cuestións tradicionais.
- O aspecto crítico: Representa a etapa de formación da personalidade no momento evolutivo en que o individuo é máis intelixente. É a etapa na que se comeza a argumentar coas nosas propias opinións e o momento en que empezamos a pensar en cuestións máis amplas, como a política, a relixión, a cultura, os costumes…
- A comunicación e a evolución da linguaxe: A sociedade avanza, os recursos cambian e son os adolescentes os pioneiros na adaptación aos cambios, marcando o ritmo.
Durante os cinco minutos que aproximadamente dura o seguinte corto e de xeito moi simple teremos a oportunidade de apreciar a infancia como un momento de enorme aprendizaxe moi útil para a nosa vida como adultos. Benvida adolescencia!
Por que os adolescentes parecen moito máis impulsivos, e moito menos conscientes de si mesmos que os adultos? A neurocientífica cognitiva Sarah-Jayne Blakemore compara a corteza prefrontal en adolescentes coa dos adultos para mostrarnos que o proceso de crecemento e desenvolvemento cerebral é a causa da conduta tipicamente “adolescente”.
Outros enlaces de interese:
